اسکانوگنبد قابوس یکی از آثار برجسته در معماری ایرانی بشمار می‌رود به‌طوری‌که یونسکو در سایت خود از این بنا به‌عنوان شاهکاری بی‌نظیر در معماری ایران یادکرده است و به این بنای عظیم چهار معیار i ii iii iv را داده است. این برج یکی از بزرگ‌ترین برج‌های آجری در سراسر دنیا است که در زمان پادشاهی شمس‌المعالی کاووس بن وشمگیر در سال ۳۷۵ هجری شمسی بنانهاده شده است.
گنبد قابوس یکی از اثرات برجسته در گرگان است، این برج به دلیل مکان جغرافیایی مناسب و ارتفاع بالایی که دارد از هر مکانی قابل‌رؤیت بوده و برای آن‌یک ویژگی مهم بشمار می‌رود. این نمونه یکی از برجسته‌ترین آثار معماری اسلامی بوده که دارای ارتفاعی ۵۳ متری است که با در نظر گرفتن تپه‌ای که بر روی آن قرارگرفته چیزی در حدود ۷۰ متر ارتفاع برای آن تخمین زده‌شده است. گنبد قابوس دارای ظاهری مدور و دایره‌ای بوده که بدنه مدور خارجی گنبد دارای ۱۵ شیار ۹۰ درجه است که این شیارها در فاصله‌هایی مشخص از یکدیگر قرارگرفته‌اند و تا سقف این گنبد ادامه‌دارند.
بر روی این برج کلماتی به زبان کوفی نوشته‌شده که درواقع به معنی:
- به نام خداوند بخشندهٔ مهربان
- این است کاخ باشکوه
- امیر شمس معالی
- امیر پسر امیر
- کاووس فرزند وُشمگیر
- فرمان داد به ساخت آن در دوران زندگی‌اش
- سال سیصد و نود
- و هفت هجری قمری
- و سال سیصد و هفتاد
- و پنج خورشیدی است.
استفاده از سبک رازی در ساخت گنبد قابوس
سبک رازی نوعی از سبک معماری است که در آن ساخت طاق و گنبد پیشرفت کرده و نمونه‌هایی همچون طاق‌های چهار بخشش، کاربندی، طاق کلن بو و طاق چهار ترک جایگزین طاق ساده‌شده‌اند. گنبد مخروطی شکل این بنا توسط این نوع از سبک ساخته‌شده است. در سبک رازی استفاده از آجرهای مرغوب و باکیفیت در ساخت حرف اول را می‌زند و این نوع از سبک نشان از انتقال فرهنگ از آسیای مرکزی به ایران باستان را دارد.
ویژگی‌های سبک رازی
این نوع از سبک معماری دارای ویژگی‌هایی همچون وجود پلان مستطیل شکل، ایجاد فضاهای ایوانی، مصالح اولیه آجر، استفاده از طاق‌های جناقی (تیزه دار)، ساخت گنبد و متعلقات آن (گوشواره و فیل پوش)، ساخت زوج مناره بر ایوان جنوبی و استفاده از تزئینات (گچ‌بری، آجرکاری، گره‌سازی، کاشی خشتی) است.
ارسال دیدگاه