حق ارتفاق چه حقی است و چگونه می‌توان از حق خود دفاع کرد؟

ارتفاق درواقع حق شخصی در ملک دیگری است. به‌موجب آن صاحبان املاک می‌توانند در ملک خود هر حقی را که می‌خواهند نسبت به دیگری قرار بدهند که در این شرایط کیفیت استحقاق تابع قرارداد و عقدی است که بر طبق آن حق داده شده است.

شرایط قانونی حق ارتفاق

1. چشمه آبی که در زمین شخصی کسی واقع‌شده باشد، برای صاحب‌ملک بوده مگر در شرایطی که شخصی دیگر نیز به‌صورت عیناً یا انتفاعاً حقی در آن چشمه داشته باشد.
2. اگر از قدیم مجرای آبی در ملک کسی وجود داشته باشد که از همان قدیم استفاده از مجرای آب و حق عبور مرور برای شخص دوم در نظر گرفته‌شده باشد، مالک خانه حق مانع‌شدن برای عبور و مرور و برداشتن آب را نخواهد داشت.
3. زمانی که کسی حق عبور در ملک شخصی دیگر را نداشته باشد، اما صاحب‌ملک این اجازه را داده باشد، صاحب‌خانه می‌تواند هر زمان که خواست از اجازه خود صرف‌نظر کرده و مانع عبور افراد ازملک خود شود.
4. نصب ناودان به‌سوی ملک دیگری و ریختن برف و یا آب باران از بام خود به بام ملک دیگری مگر با اذن صاحب‌خانه امکان‌پذیر نیست.
5. اگر مجرای آب شخصی یک ملکی در ملک دیگری قرار داشته باشد و در مجرای آب مشکلی به وجود آید که عبور آب به خانه خسارت وارد می‌کند، صاحب‌خانه به‌هیچ‌عنوان نمی‌تواند صاحب مجرای آب را به تعمیر آن وادار کند، بلکه خود او باید برای دفع ضرر از خود اقدام کند؛ اما اگر خرابی در مجری آب به صورتی باشد که مانع عبور آب شد صاحب‌خانه هیچ حقی برای تعمیر آن نداشته و صاحب مجرای آب باید برای تعمیر آن اقدام کند و بدون اجازه مالک ملک حق ورود به خانه او را نخواهد داشت.
6. زمانی که شرکا ملکی دارای حقوق و منافعی باشند و ملک را مابین خود تقسیم کنند، پس از تقسیم ملک نیز هرکدام از شرکا به‌قدر حصه مالک آن حقوق و منافع خواهد بود. مثلاً ملکی دارای حق عبور در ملکی دیگر است، ملک دارای حق عبور بین چند نفر تقسیم می‌شود، تمامی شرکا پس از تقسیم ملک نیز حق عبور از همان محلی که سابقاً داشته‌اند را خواهند داشت.
7. حق‌الارتفاق مستلزم وسایل انتفاع از آن حق نیز است، مثلاً اگر کسی حق استفاده از چشمه و یا حوض آبی در ملک دیگری را داشته باشد، بنابراین حق عبور و مرور در ملک را نیز خواهد داشت.
8. ملکی که حق ارتفاقی از آن به دیگری داده‌شده، نمی‌تواند توسط مالک به صورتی تغییر کند که حق شخص مزبور از بین برود و یا با مشکل مواجه شود، این نوع از تغییرات زمانی می‌تواند انجام شود که صاحب‌ملک از صاحب حق اجازه کسب کرده باشد.