خانه قجری ها در تهران خیابان ناصرخسرو، کوچه امام جمعه واقع شده است، و برای صاحبان آن نیز روایت های بسیاری موجود می باشد، میرزا آقا خان مالک اولیه این خانه بوده بعضی از روایت ها می گوید ظهیر الاسلام معروف به امام جمعه بعدها خانه را از او خرید. خانه قجری ها با در بر داشتن آینه‌ کاری، نقاشی‌های روی گچ، گچبری، ارسی‌ها و شیشه‌های رنگی از معماری غنی بهره گرفته، به طوری که در مقایسه با عمارت شمس‌ العماره کاخ گلستان چیزی کم ندارد، و قطعا یکی از بهترین و ارزشمندترین خانه های تاریخی تهران بشمار می رود.

معماری خانه قجری ها

همانطور که گفتیم خانه ی قجری ها از معماری غنی و بی نظیری بهره گرفته است. برای ورود به خانه باید از راهروی باریکی عبور کنید و پس از آن به حیاط خانه خواهید رسید، حیاطی که عمارت بسیار زیبایی را در دل خود جای داده، عمارت بزرگ و با ارزشی که بر اثر گذر زمان گرد و خاک پیری را بر چهره می کشاند. این عمارت دارای دو طبقه می باشد که طبقه زیرین آن شامل حوضخانه و اتاق هایی در اطرف است؛ اما طبقه بالایی دارای ایوان می باشد و در آن ستون هایی با صلابت و بسیار زیبا که از سرستون‌های گچبری و مقرنس پرکار و زیبا بهره برده به چشم می خورد. جالب است بدانید این قسمت خانه برای عبور خدم و حشم بوده و کارهای مربوط به تدارکات در آن انجام می گرفته است، تا درب اتاق‌ها و تالارها کمتر باز شده و اندرونی خانه از چشم نامحرمان در امان بماند، این بخش از خانه در معماری سنتی غلام‌ گردش نامیده می شد.

در فضای پایینی طبقه اول زیباترین چیزی که به چشم می خورد حوضچه ای با کاشی های آبی می باشد، و در طبقه بالا شاهد تالار زمستان نشین به همراه دو اتاق خصوصی در طرفین با تزیینات بی نظیری همچون مقرنس، آینه‌کاری، گچبری و نقاشی ‌هایی به سبک اروپایی در سقف و دیوارها خواهید بود. نکته قابل توجه در این بنا نیز تلفیق معماری سنتی و اروپایی بوده که به راحتی در تزیینات این بنا خودنمایی میکند. یکی از با ارزش ترین تزییناتی که در معماری این خانه ارزشمند بکار رفته ارسی 9 لنگه با ظریف ‌ترین گره‌های چوبی در کنار شیشه‌های رنگی است که باعث جداسازی  تالار از ایوان میشود.

تالار زمستان نشین

در خانه های سنتی تالار زمستان نشین اتاقی بسیار بزرگ بوده، که در بخشی از خانه که در فصول سرد آفتابگیر بود ساخته می شد، که اهالی خانه در فصول سرد سال از نعمت خورشید تمام بهره را ببرند. پنجره های موجود در این قسمت از خانه هم عموما از ارسی‌های بزرگ می ساختند، که هم با تغییر مسیر نور خورشید در طول روز و برخورد نور با شیشه های ارسی تصویری رنگین و فرش مانند بر روی زمین ایجاد شود و هم بتوانند به واسطه آنها از بیشترین نور خورشید بهره ببرند. در دو طرف این تالار بزرگ دو اتاق خصوصی قرار گرفته که اگر مهمانان زیاد شدند، با باز کردن سر دری ها به فضای تالار اضافه گردد. این تالار های زمستان نشین و تابستان نشین در گذشته دقیقا برابر با سالن های پذیرایی خانه های امروزی می باشند.

هنر سنگ کاری در خانه قجری ها

در خانه قجری ها به وضوح رد پای هنر باستان ایرانیان قابل مشاهده می باشد؛ این هنر را چه در سنگ برجسته ‌های حیاط به صورت برگ پنجه ‌ای و چه در گچبری ‌های خانه به صورت زنجیره ‌وار مطابق با الگوی باستانی خواهید دید. در این خانه قدیمی چیزی که بیشتر از دیگر آثار در حیاط خانه چشم نوازی می کند هنر سنگ کاری می باشد. این هنر یکی از مهمترین قسمت ها در استحکام خانه بوده و استاد کاران با استفاده از سنگ تراشی سنگ را نصب کرده و سپس بر روی آنها طرح ها و نقوش مختلفی را ایجاد می کردند.